کد مطلب:16526 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

تاريخ پيدايش زندان در اسلام، چه زماني است؟

گرچه بعضي از مورخان اسرار دارند كه در عصر سه خليفة اول، زندان به معني محل خاصي براي نگهداري مجرمان وجود نداشت و تنها در عصر امير مؤمنان علي(ع) بود كه زندان ساخته شد، ولي اين ادعا مخالف روايات بسياري است كه ميگويد «عمر» نخستين كسي بود كه اقدام به تأسيس زندان كرد.

شاهد اين سخن مطلبي است كه «ابن همان» در كتاب «شرح فتح الغدير» كه در فقه حنفي نوشته شده آورده است، او نقل ميكند «در عصر پيامبر(ص) و زمان خلافت ابوبكر زنداني وجود نداشت و مجرمان يا در مسجد يا دالان خانه زنداني ميشدند تا اينكه «عمر» خانهاي را در مكه به چهارهزار درهم خريد و زندان قرار داد.» (شرح فتح الغدير 5/471)

مسألة خريدن خانهاي در مكه توسط عمر در كتب ديگر مانند كتاب «النظم الاسلاميه» و كتاب «الجنايات المتحده بين القانون و الشريعه» نيز آمده است.

آنها تصريح كردهاند كه «عمر» آن خانه را از «صفوان بن اميّه»، يكي از سران مكه، خريداري كرد. ابو اسحاق شيرازي نيز در كتاب «مهذّب» كه در فقه شافعي نوشته شده، خريداري خانه توسط «عمر» و تبديل آن را به زندان آورده است.

تنها سخني كه ميتوان در زمينة جمع ميان گفتار كساني كه وجود زندان را درعصر عمر نفي كرده و كساني كه روي وجود آن پا فشاري دارند بيان كرد، اين است كه عمر اقدام به ساختن زندان نكرد، تنها همان خانة «صفوان بن اميّه» را به چهار هزار درهم خريداري كرد و از آن براي اين منظور استفاده مينمود، ولي در عصر امير مؤمنان علي(ع) حضرت شخصاً اقدام ساختن زندان كرد (تا مسائل انساني، نسبت به زندانيان بهتر رعايت شود و از فرار آنها نيز جلوگيري كند.)

جالب اينكه در تواريخ آمده است كه حضرت، نخست زنداني از بوريا ساخت كه هم نور فراوان داشت وهم هوا و نام آن را «نافع» گذاشت (شايد به اين منظور كه اين زندان از نظر اخلاقي در روح مجرمان اثر بگذارد و بزودي اصلاح شوند) ولي متأسفانه وضع اين زندان مورد سوء استفاده قرار گرفت و دزدها ديوار آن را سوراخ كرده فرار كردند، امام ناچار زندان محكمي از گل ساخت و آن را «مُخَيّسْ» ناميد.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

---

پيام قرآن ج 10

حضرت آيت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران